Selasa, 14 Februari 2012

ADAT BATAK (MONDING) BAGIAN I


PARTORDING NI ULAON ADAT BATAK DI NAMONDING
Bagian I
Ir. Roland Dotor Hutajulu
Di hita halak Batak, partording ni ulaon adat paborhathon na monding tergantung doi tu umur, hagabeon (parianakhonon) dohot paradongon ni namonding i, songon i nang paradongon ni pinompar na. Partording ni ulaon adat paborhathon na monding on, di masing-masing luatpe nunga sai adong perbedaan Umpamana di parmonding ni natua-tua naung marpahompu adong do luat naso mambahen sijagaron. 

Adong do kecenderungan binereng, tuhita nasian Toba khusus pinompar ni SIPAETTUA, molo diparserahan (Perantauan) nunga sai mangihuthon adat namasa di luat i. Ala sai sering jumolo marhuta di luat i nasian Silindung dohot Humbang, gabe sai mangihut tu adat Silindung dohot Humbang nama Pomparan ni SIPAETTUA molo marulaon adat di parserahan (sesuai domisili nasida).

Songon i nang na pasahat ulos saput tu na monding naung marhasohotan, adong do luat na pasahat: ulos saput sian tulang, ulos tujung sian hula-hulana. Alai ianggo di hita SIPAETTUA termasuk PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN (Htahaean, Aruan, Hutajulu) ulos saput dohot ulos tujung duansa sian hula-hula do i. Masiboan alasannabe do sude, contoh hita Pomparan ni PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN, ia ulos saput boasa sian hula-hula, alana hula-hula nama napaling berperan di pardalanan ni keluarga ni namondingi, jala ditingki manjalo adat namondingi, nunga dipasahat hula-hulana tin-tin marangkup tu tulang ni pangoli, disi nunga adong kesepakatan pemberian hak sian tulang tu hula-hula ni pangoli. Dung marhasohotan baoa (mangalap boru muli) ia saput napinasahat ni tulang nunga marganti gabe ulos, jala pasahathon uloson nunga diserahkan kewenangan sian tulang tu hula-hula ni pangoli marhite ulos hela. Jadi dung monding pangolion gabe kewenangan ni hula-hula nama pasahat ulos saput. Alai molo di adat na asing sai TULANG do na gabe pemeran utama sian kelompok Hula-hula/Tulang molo di ulaon na monding alana tulang do naparjolo mangalehon saput (lampin) tu Bere/Ibebere nai setelah lahir, sahat tu namarujung ngolu ingkon tulang do pasahat ulos saput. Jala sai cenderung mengalah nama Pomparan ni SIPAETTUA/PANGULU PONGGOK NAI BORNGIN, molo adong tutur sian pihak Silindung, Humbang Manang Samosir.

Songon i do nang ditingki haroro ni horong hula-hula dohot Tulang, sai mamboan ulos do nasida, laho uloshonon na tu pinompar ni namonding i (ulaon sarimatua dohot saur matua). Anggo di Laguboti huta ni SIPAETTUA nang dipamasa mangulosi hula-hula/tulang tu pinompar ni namonding, jadi holan ulos saput, tujung dohot ulos tutup batang (sian Bona nia ri) do adong ulos. Adong dope di luarni martamba-tamba  ulos molo adong horong ni hula-hula sian Samosir, sude na niontang (di hara) ni Hula-hula tangkas dohotdoi  mangulosi, digoari nasida mai ulos holong.

Berengon sai songon naburju ma hula-hula i, hape namangigil (mengharap) piso-piso (uang) do sian pihak na monding, dengan nilai harus lebih tinggi sian harga ulos yang diberikan.

Mansai borat do beban ni pihak hasuhuton (keluarga na monding), molo songon i diulahon adat, alai ala so boi menolak, dengan terpaksa pihak keluarga na monding harus menyanggupi hal sisongoni.

1. RAGAM - RAGAM NI NA MATE / MONDING
Mamereng tu sibahenon dohot paradaton ragam ni na mate boi do di bagi 3 ( tolu ) ima :
1. Mate poso-poso sahat tu na magodang (ndang marhasahotan)
2. Mate natunggane (naung marhasohotan)
3. Mate/monding natua-tua naung marpahompu.

1.1 MATE POSO-POSO SAHAT TU NAMAGODANG

Dibagi opat ma on berdasarkan umur ima :
a.   Mate di bortian, Ima poso-poso na mate di bortian? (di dalam kandungan)
b.   Mate poso–poso, Ima poso-poso na marumur sian na baru sorang sahat tu na marumur hira-hira 2 taon
c.   Mate dakdanak, Ima dakdanak na marumur 2 taon sahat tu hira-hira 16 taon
d.  Mate naposobulung (na magodang), Ima naposo (doli-doli manang namarbaju ) na marumur hira-hira diginjang ni 16 taon sahat tu na namagodang (dewasa) alai ndang hot ripe dope

1.2    MATE NATUNGGANE

Dibagi doi gabe 3 bagian :

a. Mate pupur
Mate so martinading di anak dohot di boru (ndang marindang) Molo ama do na mate i didokma matipul ulu, alai molo ina didokma matompas tataring

b. Mate punu
Mate so martinading di anak alai nunga martinading boru. Mate punu didok ala ndang adong anakna (baoa) na manguduti goarna/generasina (tarombona). Adong do nian boru na, alai molo dung muli boruna i gabe mangihuthon marga ni hamulianna (suami) nama i. Mate punu sipata do digoar i mate marurat di bulung na

c. Mate mangkar
Mate naung adong anak dohot boru na, alai ndang adong dope na simpan (hot ripe).

Molo met-met dope anak dohot boru nai didok ma sapsap mardum, ala ndang diboto dope mandiori hangoluanna manang mangula ulaonna.

1.3 MONDING NATUA-TUA NAUNG MARPAHOMPU

Parmonding ni natua-tua naung marpahompu adong 3 (tolu) tingkat, ima :
a. Sarimatua
Nunga marpahompu alai adong dope tubuna na so simpan (hot ripe), lapatanna adong dope sisarihonon na, terlepas naung karejo manang naso karejo.

b. Saurmatua
Nunga marpahompu sian anak dohot sian boru jala nunga simpan sude anakhon na (ndang adong be sisarihononna ). Nunga bulus rohana manadingkon portibi on.

c. Saurmatua maulibulung
Nunga marpahompu sian anak dohot sian boru jala nunga marnini – marnono, jala ndang adongbe anakna manang boruna naso sohot, dungi ndang adong anakna manang boruna manjoloi ibana (jumolo monding).
Marnini lapatanna anakna nunga marpahompu.
Marnono lapatanna boruna nunga marpahompu.
Marindik-indik /marondok-ondok lapatanna pahompu na nunga marpahompu.
Monding maulibulung onma status na tumimbo parmonding ni jolma di hita halak Batak, tarlobi muse molo pomparanna i gabe jala mamora. Ianggo nuaeng on, nunga jarang dapot na songon on, alana jolma nuaeng, nunga sai jolo godang  umurna asa hot ripe alani parsikkolaon dohot ala so karejo dope.

Di Bona Pasogit parmondingon ni natua-tua na songon on, olo do 5 - 7 borngin asa ditaruhon tu udean.

2. RUHUT-RUHUT PARADATON SIPATUPAON TU NA MONDING

2.1 MATE/MONDING DI BORTIAN

Molo mate poso-poso di bortian (keguguran) ndang hea pola dipaboa i tu unsur dalihan natolu. Holan tu haha anggi na do i dipaboa dohot tu dongan sahuta marpiga-piga halak, asa adong dongan ni na matean i laho mananom na mate i

Nang pe dipaboa namatean i noni tu haha-anggi, tutur na solhot dohot tu hula-hula tangkas ndang adong acara adat dipatupa disi.

2.2 MATE POSO - POSO

Di Bona Pasogit laos lampin manang parompana i do dibahen natorasna saputna/bungkusna. Di parmate ni poso-poso ndang pola marborngin i. Molo sanga laos di sadari nai doi di taruhon tu udean.

Panungkir pe ndang apala torop i holan dongan tubu, boru nasolhot manang na jonok inganan, dongan sahuta dohot hula­hula/tulang tangkas. Baliksa tahe molo poso-poso i mate di rumah sakit laos sian i namai di boan tu udean.

Acara di partutanona i pe jempek do i dibahen (sederhana).


2.3 MATE DAKDANAK SAHAT TU NAMAGODANG

Mate dakdanak, naposo bulung sahat tu namagodang, hira dos do sibahenon.Ulos saput tuson sian natoras na doi, ima ulos sibolang na birong (na lomlom).

Di hita PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN (Hutahaean, Aruan, Hutajulu) ndang hea masa ulos saput sian hula-hula manang tulang tuson. Alai ianggo di na deba luat manurut adat hasomalan di nasida adong do na mambahen ulos saput on sian tulang ni na mate. Ndang pola marborngin i dibahen, laos dinasadari i do i ditaruhon tu udean (molo manogot ari mate jala ndang adong sipaimaon ni keluarga).

Ndang pola adong sipatupaon manang mamotong pinahan disi. Molo tung pe dipatupa hasuhuton sipanganon tu angka panungkir terutama tu keluarga najonok, ndang termasuk adat i, dipatupape i, ala sian nasogot (tibu) do nasida ro, jala ala dao-dao ni inganan di PEKANBARU on ndang sanga be nasida mulak mangan tu jabu nasida be.

Ndang pola namarmiak-miak dipatupa disi alai cukup ma jagal rambingan. Molo adong na patupahon na marmiak-miak (pinahan lobu) ndang adong pakke na margoar, boi do sude di sangsang.

Unsur Dalihan Natolu ro do manungkir tarlumobi na solhot (dongan tubu, boru, hula-hula / tulang tangkas).

Di parmate ni dakdanak sahat tu namagodang (dewasa) ndang masa dibahen maralaman alai langsung doi sian jabu di boan tu udean. Acara na mandok hata pe tarjempek do i dibahen.

Tarsongon on ma acara namandok hata di si :
-     Sahalak sian hasuhuton mandok hata huhuasi dohot patoranghon riwayat hidup ni namate.
-       Sahalak sian dongan tubu (Paidua ni suhut)
-     Sahalak sian boru
-     Sahalak sian Pengurus marga
-     Sahalak sian dongan sahuta
-     Sahalak sian tulang
-     Sahalak sian hula-hula
-       Mangampu ma suhut bolon

Dung sidung sian udean holan keluarga na solhot na ma mulak tu jabu ni na tilahaon laho mangalehon hata togar-togar.

Molo di hita PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN na di Parserahanon, sesuai tu anggaran dasar dohot anggaran rumatangga, nipunguan ma dilaksanahon.

2.4   MATE NATUNGGANE

Songon na pinatorang di ginjang i, parmate ni natunggane di bagi tolu (3), ima : mate pupur, punu dohot mangkar. Ndang adong maneat pinahan disi, ianggo menurut adat. Najolo di Bona Pasogit, ndang hea masa mangan panungkir di parmonding ni natunggane. Parjolo mai ala borat ni sitaonon, paduahon ala jonok be inganan/huta jadi sanga do panungkir mangan tu bagasna be. Ianggo di Parserahan on alani dao-dao ni inganan jala leleng di pardalanan  ianggo panungkir tarlumobi nasolhot tibu do ro nasida manogoti, suang songoni nang hula-hula laho pasahat ulos saput dohot tujung. Alani i dipatupa hasuhuton i do sipanganon, songon ganti ni makan siang, alai ndang pola mamotong namarmiak-miak, cukup ma jagal rambingan.

Alai adongdo niida di Parserahan on na palobihu. Ala ni si haadongon dohot mungkin ala ummura pesanon tu par catering, nunga adong na mamotong pinahan lobu lengkap dohot na margoar nai, baliksa sipata tahe pinahan na manggagat duhut. Alai nang pe dipatupa disi pinahan lobu manang sigagat duhut ndang boi dohonon termasuk adat i jala ndang mardalan jambar disi, tudu-tudu ni sipanganon ipe ndang pola di patuduhon i tu natorop. Didok nasida ma goar ni i ulaon i mangido tangiang alai sebagian mandok partangiangan.


Partording ni ulaon di parmate ni Natunggane tarsongon on ma urut - urutan na :


2.4.1. MARRIA / MARTONGGO RAJA

Ndang godang dope sihataan taringot tu paradaton di son. Naporlu sihataan ima taringot tu : persiapan penguburan: andigan tu tano, patangkashon manang naung sahat boa-boa tu dongan tubu, boru tarlumobi tu hula-hula, tulang, ise petugas mangurus tenda, kursi, batang, ambulans, inganan (kuburanna), ise na menghubungi pangula ni huria, manghobasi sipanganon gantini makan siang, manontuhon tingki sadihari parro ni hula-hula laho pasahathon ulos saput dohot ulos tujung. Di PEKANBARU ala situasi dohot kondisi nunga somal dipatupa suhut marsipanganon (jagal rambingan) di ulaon martonggo Raja sekalianma didok mandungo-dungoi.

Di Bona Pasogit na mandohoti na martonggo Raja holan dongan tubu dohot dongan sahuta (dongan saulaon) do i. Ndang pola dohot hula-hula, tulang disi. Digoari ma ulaon i rapot adat. Ndang pola marsipanganon disi cukup ma makanan ringan dohot kopi/teh.
Di Parserahan on, ia ulaon marria on, nunga di dohoti hula-hula dohot tulang, ala nunga marpungu angka marga-marga sian desa na ualu na marasing-asing adat na be. Mardomu tusi ingkon jolo di hatai do tarsongon dia adat sipatupaon tu na mamondingi tarlumobi isedo si lehon ulos saput dohot tujung. Ianggo di hita PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN ulos saput dohot ulos tujung duansa doi sian hula-hula, songon naung pinatorang dihalaman sebelumnya. Alai sipata do masa nang pe di hita PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN ulaon pasahat saput sian tulang, molo tulangi sian sabola Humbang manang luat na asing, naso sarupa adat na dohot hita. Alana ai tung manggogo do asa sian nasida ulos saput. Dihilala roha molo ndang keberatan horong nasian hula-hula, boi doi sipata oloanta, asa denggan ulaon i (mamereng situasi dohot kondisi ma hita), alai tutu ingkon jolo paboaonta do adat namasa di hita jala andorang so acara marria dimulai ta elekma hula­hula/tulang ta asa si dapot solup nasida, lapatanna asa adat na masa di PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN ulahonon ni hula-hula/tulang i. Alai nangpe songoni, manrningot ma hita di hata ni natua-tua na mandok :
- Aek godang tu aek laut, Dos ni roha sibahen na saut
- Balintang ma pagabe, Tumundalhon sitadoan
- Arinta ma gabe, Molo dung masipaolo-oloan

Di tingki na martonggo/marria raja pada umumnya sai jolo di paboa do parjolo riwayat hidup ni namonding i, asa boi diantusi namandohoti rapot i, songon dia do keberadaan ni namonding i, gabe boi ma  mardalan denggan pangkataion, Ipe asa di hatai angka na asing.

2.4.2. PAMASUK HON TU BATANG

Di parmate ni natunggane, ndang pola adong acara khusus laho pamasukhon bangke i tu batang na. Boi do holan dongan tubu pamasukhon. Ndang pola sai ingkon diadopi hula-hula/tulang. 

Ditingki sadihari pe boi do pamasuhon tu batang na, molo dung rade. Ndang pola bodarina alai boi do dibotarina asa suman idaon ni panungkir, jala unang pola sai dipodoman manang di rusbank be bangke i dibahen. Pamasukhon bangke ni na tunggane tu batang ndang hea digoari noni mompo tu jabu-jabuna alai molo dung marpahompu na monding i ipe asa didok mompo.

2.4.3. PASAHAT ULOS SAPUT DOHOT TUJUNG

Songon naung dipatorang diginjang, di pomparan ni PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN ulos saput dohot ulos tujung duansa doi sian hula-hula, ala hula-hula do na mangalehon ulos hela di tingki na manjalo pasu-pasu nasida. Lapatanna tulang dohot hula-hula, nunga si sada roha nasida di las ni roha nang di arsak ni roha, dirahutni ulos naganjang, na hapal jala sitorop rambu. Molo marujung ngolu ni sahalak dianggap "maribak" ma ulos i, alani i, porlu saputon ma namatei jala tujungan ma na mabalui.

Na jolo di Bona Pasogit, molo dung sahat barita tu hula-hula, naung marujung ngolu ni boru / helana, pintor humalaput do parboru i dohot haha-anggina ro tu huta ni boru/hela na i, jala pintor di pasahat nasida do ulos tujung. Ndang pola marpaima di dongan tubuna. Suang-songoni nang keluarga ni boru/hela na i ndang pola dipainte dongan tubuna, boi do holan keluarga na solhot manang na sarurut manjalo haroro ni hula-hula i. (jadi hira urusan ni hasuhuton ni na monding i doi dohot hula-hulana tangkas).

Laos songonon ma nian nang di pomparan ni PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN, tarlumobi namaringanan di Parserahan on, ditingki napasahat ulos saput dohot tujung dengganma molo songon i taulahon. Molo dung rade hula-hula tangkas ditingki sadihari pe boi do nasida pasahat ulos saput dohot ulos tujung i. Molo binereng tu partingkian, boi doi dipillit dung sidung bangkei dipamasuk tu batangna manang ditingki (ari) martonggo Raja alai dumenggan ma andorang so dimulai manghatai (Rapot), alai songon nanidok nangkin molo tulang sian horong ni luar Laguboti misalna sian Humbang porlu do painteonta hasil ni pangktaion di acara martonggo raja.

Ditingki napasahat ulos saput dohot tujung, asa songon na sanggam idaon, denggando molo diboan hula-hula i parbue sipir ni tondi satandok manang dua tandok disi.

Taringot tu parbue sipir ni tondi sian haha-anggi dohot sian dongan tubu ni hula- hula/tulang, boi doi di boan di manogotna di ari partutanona i.

Parjolo do dipasahat ulos saput, dung ipe asa ulos tujung. Alana jolo adong do namate asa adong na mabalu si tujungan. Somalna ulos saput dohot ulos tujung ima ulos sibolang. Boi do tong ulos sirara molo i nama na tupa, alai ndang boi ianggo ulos pinunsaan. Di PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN ndang hea pola masa lehonon ni suhut na matean piso-piso tu hula-hula tangkas napasahat ulos saput dohot ulos tujung. Hira songon kewajiban ni hula-hula i do i. Mardomu tusi molo sai manggogo tulang sian nasida ulos saput tong ma ndang pola pasahaton ni suhut piso-piso tu nasida. Alai ianggo di parserahan on ndang sai adong hula-hula/tulang
tangkas, dungi muse ndang sai paradongan. Mardomu tusi, taringot tu piso- piso, hasuhuton mamereng tu situasi dohot kondisima.

Di tingki napasahathon ulos saput dohot ulos tujung i di usahahon ma asa ringkas. Sahalak ma nian na mandok hata ima hula­hula tangkas. Molo ingkon mardalan do piso-piso laos di tingki napasahat ulos saput/tujung ima di pasahat (lapatanna unang pola dung mulak sian udean). Songon i ma nang na mangampu dung sidung pasahat ulos tujung tong ma holan sahalak. Ondolanna ima mandok mauliate. Alana adong dope acara mandok hata tu na mabalu /keluarga i di ari namangihut.

Di Bona Pasogit ndang hea masa hula-hula pasahat ulos holong tu ianakhon ni namonding, tarlumobi namonding i ndang marpahornpu dope (natunggane).

Di parserahan on, nunga jotjot binereng hula-hula manang tulang pasahat ulos tu ianakhon ni na monding i.
Dung sidung dipasahat ulos i, di lehon pomparan ni na monding ima muse piso-piso (hepeng) songon balos na, sipata do sude anakhon ni na monding i diulosi jadi molo torop ianakhon ni na monding i, lam godang ma ulos, ba lam godang ma nang piso-piso. Hira songon jual-beli nama berengon ulos i. Sudenai lam manambai biaya tu ianakhon ni na monding i dohot manamba i tu tingki.

Molo hita pomparan ni PANGULU PONGGOK NAIBORNGIN unang pola taulahon na pasahat ulos, tarlumobi tu namonding natunggane.

2.4.4. PARTUTANONA

Molo monding natunggane suang songoni nang natua-tua naung marpahompu, somalna sai marborngin doi dibahen. Molo di Parserahan on binereng ditingki acara, horong na mandok hata apul­apul diborngin nai tung i nama godangna. Umpamana sian horong Gereja, punguan koor, dongan sahuta, dongan sakarejo, ale-ale, hula-hula, tulang, dongan tubu dohot angka na asing. Alani godangna olo ma sahat tu tonga borngin, gabe mangganggu tu masyarakat/tetangga jala palojahu hasuhuton.

Mardomu tusi naeng ma nian adong protokol laho mangatur angka na mangalehon hata apul-apul. Molo adong piga-piga kelompok/horong na mandok hata, boi doi di gabung gabe sada acara, jala cukup ma sahalak mandok hata sian ganup-ganup horong ( kelompok ).

Molo boi nian acara na mandok hata apul-apul di borngin nai partimbo olat ni pukul 22.00 WIB ma.

Diparmonding ni natunggane, sada sitaonon na dokdok do on di keluarga natininggalhon na. Manurut adat ndang boi dope mangkuling ogung dison.

Molo adong roha ni keluarga ni na monding i naeng mamalu musik laho mangiringi ende huria cukup ma nian holan orgeI (key board ). Sumuman doi, lebih harmonis begeon jala menggambarkan suasana berduka dohot keagamaan, jala ndang pola mangganggu tu tetangga.

Songon na pinatorang di ginjang, di parmonding ni natunggane manurut ruhut-ruhut paradaton, ndang masa di bahen maralaman alai langsung doi sian jabu di boan tu udean.

Acara partutanona, ima acara umum didok istilahna, mandok hata apul-apul ma angka tutur/tondong saguru tu horongna. Tarsongonma acara di partutanona.
a.    Marende
b.    Manjaha riwayat hidup ni namonding sian paidua ni suhut
c.     Mandok hata sian dongan tubu alai parjolo ma sian boru/bere/ibebere
d.    Mandok hata sian dongan sahuta
e.     Mandok hata sian ale-ale dohot angka punguan-punguan
f.     Mandok hata sian pamarenta setempat
g.     Mandok hata sian horong ni tulang
h.    Mandok hata sian horong ni hula-hula,
i.      Hula-hula tangkas paampuhon tu hasuhuton
j.     Mangampu ma hasuhuton, parjolo ma paidua ni suhut
k.    Dipasahat ma tu huria (Parhalado)

Cacatan :
1. Posisi manang parpeak ni bangke i andorang dijabu ndang hea masa patna mengarah tu baba ni pintu utama ni jabu.
2. Di tingki mamboan bangkei sian jabu, parjolo do pat na tuduru.

2.4.5. MAMBUKA/UNGKAP TUJUNG

Dung mulak sian udean, adong dope acara, ima mambuka tujung molo adong namanghabaluhon namondingi.
 
Parjolo ma di parade angka na porlu tu acara i, ima :
-   Mual di baskom (sisuhaphonon ni hula-hula i tu boru/helana na mabalu i).
-   Handuk na gelleng laho mangalap bohi ni na mabalui dung disuhapi.
-   Parburian (pangkeon ni hula-hula i andorang so disulangi na mabalu i).
-   Indahan di piring
-   Dengke sitio-tio (nabinoan ni hula-hulai)
-   Boras sipir ni tondi
              -   Lap tangan manang handuk na geleng (pangkeon ni hula­hula i dung sidung marburi)

Parjojor ni na mambuka tujung :
a. Dibuka ma tujung i huhut didok songon on: "nuaeng hubungka ma tujungmon, asa anggiat buka panggabean-parhorasan tu borukku/ helakku (tergantung ise na mabalu i) tumpahon ni Amanta Debata.
b.  Marsuhap (pencucian muka) huhut didok : "husuhapi maho ito/hela. Ias ma parnidaan ni simalolongmu, angka silas ni roha ma dipasahat Tuhanta di borungku/helangku dohot tu hitaon saluhut na tujoloan ni ari on (huhut disuhapi 3 hali). Dungi dilap ma dohot handuk na gelleng.
c. Disulangi dohot indahan na las dohot dengke huhut didok : "pangan ma indahan dohot dengke on, asa margogo ho mangula ulaon mu, asa boi parmudu-mudu on mu anakhon mi (huhut disulangi 3 hali)
d. Dipainum ma dohot aek sitio-tio huhut didok ; " inum ma mual sitio-tio on asa anggiat tio parnidaanmu nang pansamotanmu tumpahon ni Amanta Debata sai saut ma songon hatani natua-tua, tio ma songon baba ni mual, tiur songon mataniari, rondang songon bulan, jala rintarma songon bonang parngoluon ni borungku/helangku nang dihitaon saluhutna. (huhut di painumhon 3 hali)
e.  Di jomput ma boras sipir ni tondi tu simanjujung ni boru/hela nai huhut didok: ”pir ma tondim, pir nang sahalam mangiring­iring sude anakhon mi, dongan mu saur matua" (dibahen songoni 3 hali). Dungi disaburhon ma muse boras i 3 hali tu ginjang ni sude na hundul i huhut di dok ; asa liat ma panggabean, liat nang parhorasan di hitaon saluhut na tumpahon ni Amanta Debata Pardenggan basa i. dungi didok ma muse HORAS 3 hali.

Dung sidung mambuka tujung marsipanganon ma, lompan disi jagal rambingan. Lapatanna ndang pola maneat pinahan. Molo tung pe hasuhuton maneat pinahan na marmiak-miak lompan do goar ni i. Tudu-tudu ni sipanganon ndang pola dipatuduhon jala ndang adong marbagi jambar disi. Alai ianggo hula-hula mamboan dengke sitio-tio do, ima nanaeng si sulanghononna tu boru manang helana na mabalu i.


Dung sidung marsipanganon, pasahat hon hata apul-apul ma muse tu na mabalu i dohot keluarga. Alai ala nunga loja be, tarlumobi hasuhuton, dos ma roha ditutup ma ulaon i dibagasan tangiang sian hula-hula.

(BERSAMBUNG) MONDING NATUA-TUA NAUNG MARPAHOMPU

14 komentar:

  1. hurang paham dope tu ruhut ruhut ni partordingni angka siulaon namonding tarlobi di ulaon saur matua auliate

    BalasHapus
  2. Tertib acara di na manukkir ma jolo bahen hamu among.asa boi ni parsiajaran poang saotik.

    BalasHapus
  3. Tertib acara di na manukkir ma jolo bahen hamu among.asa boi ni parsiajaran poang saotik.

    BalasHapus
  4. Kalau bisa supaya Teks kata-kata di alaman yg memberi kata sambutan supaya dibuat contoh nya jadi orang bisa mempelajarina

    BalasHapus
  5. molo ibebere niba monding alai nunga sirang Sian ripena/suaminya,ise do ma pasahathon ulos saput? sgn nasional diulahon di luatnamion sai sian tulang ni namonding do,..mlt

    BalasHapus
  6. Molo mangoli na mabalu i...
    Adong dope hubungan adat tu keluarga ni istri na mate pupur i?

    BalasHapus
  7. horas madi hita saluhutna. manukkun majalo ahu. monding ma inanguda ni lae nami ( sihaaan /br.sinaga). molo tu hamu hula hula ni lae nami, boha do panjouonna tu hami hula hula ni lae nami ( marga sinaga), sahat do tu hami jouonna horong ni hula hula. mauliate.

    BalasHapus
  8. Mauliate goadang amang di nanigoret on mon,,, alai molo siat pangidoan surat hon amang ma tarsongon dia ma partording ni ulaon na pamasukkon bakke tu batang,,, mulai hata sian hasuhuton, dohot hula-hula,jala mulak muse tu hasuhuton laho mangampu,,mauliate parjolo.

    BalasHapus
  9. Molo masalah saput, naberbeda di piga2 luat. Dang pola di bahas panjang lebar.alana siboan nabinotona be do annon, dohot argumen naberbeda2.
    Molo alasanna gabe hula2 pasahat ulos tu helana ( baik tujung mangna saput) " apana tikki mangoli nunga di pasahat titin marakkup" menurut au dang tepat logikana.alana justru hula2 do pasahat boruna tu tulangni namangoli gabe sisada boru nasida. Dang sebalikna gabe tulang pasahat berena tu hula2. Alai molo boi unang ma ola dierdebathon termasuk molo manurat songon tulisan nadiginjang on.

    BalasHapus
  10. mauliate ma amang.dilehon hamu pikkiran Muna tu akka naupposo.unang mago adat batako.apalagi diakka naung tubu di Tano parserahan.mauliate amang

    BalasHapus
  11. Mauliate ma abang tu tabbana ma parbunotoan ni abang molo boi au marpangidoan baen abang ma muse hata hata ni paradaton i dohot uppasana

    BalasHapus
  12. Ise do na pamasukoon Tu batang tu nya mate naposobulung?

    BalasHapus
  13. Jai molo tubuna boru sude nunga marhasohotan alai dang adong tubuna anak.. Aha do dohonon tong do saur matua manang sari matua

    BalasHapus
  14. Sattabi,molo holan boru do ianakkonna,dang adong baoa,alai nunga adongbe ngoluni borunai/helana,molo monding natua tuana,aha do goarni ulaoni,jala ahado sibuatonna boanni ,natua tua namondingi?mauliate

    BalasHapus